Η οσφυαλγία (πόνος στη μέση) αποτελεί μία από τις συχνότερες μυοσκελετικές παθήσεις, επηρεάζοντας πάνω από το 80% του πληθυσμού κάποια στιγμή στη ζωή του.
Όταν ο πόνος της μέσης αντανακλά στο πόδι, ακολουθώντας τη διαδρομή του ισχιακού νεύρου, τότε μιλάμε για ισχιαλγία, μια κατάσταση που συνδέεται συχνά με πίεση κάποιας νευρικής ρίζας στη σπονδυλική στήλη.
Παρότι συχνές, οι δύο αυτές καταστάσεις δεν είναι ίδιες, αλλά σχετίζονται στενά και αντιμετωπίζονται με εξειδικευμένη φυσικοθεραπευτική προσέγγιση.
Τι Είναι Η Οσφυαλγία;
Ο όρος “οσφυαλγία” περιγράφει κάθε πόνο στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (χαμηλά στη μέση).
Μπορεί να οφείλεται σε:
- Μυϊκές ή συνδεσμικές κακώσεις: υπερκόπωση, απότομη κίνηση, κακή στάση
- Εκφυλιστικές αλλοιώσεις: σπονδυλική στένωση, οστεοαρθρίτιδα, δισκοπάθεια
- Προβλήματα μεσοσπονδυλίων δίσκων: προβολή ή κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου που μπορεί να ερεθίζει νευρικές ρίζες
- Λειτουργικές δυσλειτουργίες: περιορισμοί στην κινητικότητα αρθρώσεων ή ασυμμετρίες του κορμού
Τι Είναι Η Ισχιαλγία;
Η ισχιαλγία προκαλείται όταν το ισχιακό νεύρο ή οι νευρικές ρίζες που το σχηματίζουν πιέζονται ή ερεθίζονται.
Χαρακτηριστικά συμπτώματα:
- Πόνος που ξεκινά από τη μέση και κατεβαίνει στο γλουτό, το πίσω μέρος του μηρού και τη γάμπα
- Μούδιασμα ή “μυρμήγκιασμα”
- Αδυναμία στο πόδι
- Πόνος που επιδεινώνεται με καθιστή θέση ή σκύψιμο
Η πίεση στο νεύρο οφείλεται συχνότερα σε:
- Κήλη μεσοσπονδυλίου δίσκου
- Στένωση σπονδυλικού σωλήνα
- Φλεγμονή ή οίδημα γύρω από νευρικές ρίζες
- Σύνδρομο απιοειδούς μυός (piriformis syndrome)
Συμπτώματα Που Χρειάζονται Προσοχή
Επικοινωνήστε με ειδικό όταν υπάρχουν:
- Πόνος που αντανακλά κάτω από το γόνατο
- Έντονη ή προοδευτική μυϊκή αδυναμία
- Δυσκολία στο περπάτημα
- Μουδιάσματα στην περιοχή του περίνεου
- Απώλεια ελέγχου κύστης/εντέρου (σπάνιο – αλλά επείγον)
Πώς Γίνεται Η Διάγνωση
Η κλινική αξιολόγηση από εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή περιλαμβάνει:
- Ανάλυση στάσης και κινητικότητας: εύρος κίνησης, ασυμμετρίες, περιορισμοί
- Νευρολογικά τεστ: reflex testing, αισθητικότητα, μυϊκή ισχύς
- Ειδικά τεστ οσφυϊκής μοίρας: SLR, slump test, extension loading tests
- Λειτουργική αξιολόγηση: χωρητικότητα για βάδιση, καθιστή θέση, κάμψη κορμού.
Οι απεικονίσεις (MRI, X-ray) ζητούνται από ορθοπαιδικό μόνο όταν υπάρχει ένδειξη, όχι προληπτικά.
Γιατί Πονάμε; Μηχανισμός Πόνου
Ο πόνος στη μέση και το πόδι μπορεί να προέρχεται από:
- μυϊκό σπασμό
- φλεγμονή γύρω από νευρικές ρίζες
- μηχανική πίεση νεύρου
- δυσλειτουργία στις οσφυϊκές αρθρώσεις
- εκφυλιστικές αλλαγές δίσκων
Στις περισσότερες περιπτώσεις, το πρόβλημα βελτιώνεται σημαντικά με σωστή φυσικοθεραπεία.
Αντιμετώπιση & Θεραπεία
1) Ανακούφιση από τον πόνο
- Θεραπεία TECAR
- Biowave / ηλεκτροθεραπεία
- Μαγνητικός διεγέρτης (PEMF)
- Ειδικές τεχνικές κινητοποίησης για αποσυμπίεση ιστών
- Muscle energy techniques
2) Επαναφορά κινητικότητας
- Κινητοποίηση σπονδυλικής στήλης
- Απελευθέρωση μαλακών μορίων
- Βελτίωση κινητικότητας ισχίων & θωρακικής μοίρας
3) Αποκατάσταση νευροδυναμικής
- Sliders & tensioners για ισχιακό νεύρο
- Ασκήσεις για μείωση της ευαισθησίας νευρικού ιστού
4) Ενδυνάμωση
Εξατομικευμένο πρόγραμμα:
- Κορμός (core stability)
- Γλουτοί & ισχία
- Βαθιοί σταθεροποιητές
- Επανεκπαίδευση κίνησης και στάσης
5) Επανένταξη στη δραστηριότητα
Σταδιακή επιστροφή σε:
- άσκηση
- εργασία
- αθλητισμό
με βάση λειτουργικά τεστ και ασφαλή φορτία.
Πρόγνωση
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η οσφυαλγία και η ισχιαλγία ανταποκρίνονται εξαιρετικά σε στοχευμένη φυσικοθεραπεία μέσα σε 4–8 εβδομάδες.
Χειρουργική θεραπεία απαιτείται σπάνια και μόνο σε προχωρημένες νευρολογικές περιπτώσεις.