Κήλη Μεσοσπονδύλιου Δίσκου - Κέντρο Φυσικοθεραπείας στο Μαρούσι

Q: Μπορεί μια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου να επανέλθει στη θέση της χωρίς χειρουργείο;

Ναι, σε πολλές περιπτώσεις το τμήμα του δίσκου που έχει προβάλει μπορεί να μειώσει το μέγεθός του με φυσικό τρόπο μέσω αφυδάτωσης ή “επαναρρόφησης”. Με σωστή φυσικοθεραπεία, σταδιακή ενδυνάμωση και ρύθμιση των φορτίσεων, μεγάλο ποσοστό ασθενών βελτιώνεται χωρίς να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Q: Πώς μπορώ να ξέρω αν ο πόνος οφείλεται σε κήλη ή σε μυϊκό σπασμό;

Οι μυϊκοί σπασμοί προκαλούν διάχυτο, μη αντανακλαστικό πόνο, o οποίος συχνά υποχωρεί με τη θερμότητα και ήπια κίνηση. Αντίθετα, η κήλη δίσκου συχνά συνοδεύεται από νευρολογικά συμπτώματα : μουδιάσματα, “ηλεκτρίσματα”, αδυναμία ή πόνο που κατεβαίνει στο χέρι ή το πόδι ανάλογα με την περιοχή. Ο φυσικοθεραπευτής, μέσω εξειδικευμένων νευρολογικών τεστ, μπορεί να διαχωρίσει τα δύο.

Q: Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να χειροτερεύσει από την καθημερινή άσκηση;

Τη λάθος άσκηση ναι — τη σωστή άσκηση όχι. Οι στοχευμένες ασκήσεις σταθεροποίησης και ενδυνάμωσης είναι η βάση της θεραπείας , αλλά ασκήσεις με κάμψη κορμού, βαριά φορτία ή απότομες περιστροφές μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Ο φυσικοθεραπευτής καθορίζει το πρόγραμμα με βάση την αντοχή και τη φάση αποκατάστασης του ασθενούς.

Q: Η κήλη στην αυχενική περιοχή μπορεί να προκαλέσει ζαλάδα ή πονοκέφαλο;

Ναι. Αν και τα κύρια συμπτώματα είναι πόνος και ακτινοβολία στο χέρι, η αυχενική δυσλειτουργία μπορεί να επηρεάσει τους μυς και τα αισθητηριακά συστήματα που σχετίζονται με την ισορροπία, οδηγώντας σε αυχενογενή ζάλη ή πονοκεφάλους τάσης.

Q: Τι διαφορετικό έχει η θωρακική κήλη;

Είναι σπάνια αλλά σημαντική κλινικά. Η θωρακική κήλη μπορεί να προκαλέσει πόνο που «αγκαλιάζει» τον θώρακα (μεσοπλεύριος πόνος), μούδιασμα στον κορμό ή, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, σημεία μυελοπάθειας στα κάτω άκρα.

Q: Μπορεί μια κήλη να μην δίνει καθόλου συμπτώματα;

Ναι. Πολλές κήλες είναι ασυμπτωματικές και ανιχνεύονται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο. Αυτός είναι και ο λόγος που η μαγνητική τομογραφία δεν αξιολογείται ποτέ μόνη της, αλλά σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση.

Q: Πόσο χρόνο χρειάζεται η πλήρης αποκατάσταση;

Ο χρόνος ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα και την ανταπόκριση στη θεραπεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, 6–12 εβδομάδες σωστής φυσικοθεραπείας προσφέρουν σημαντική βελτίωση, ενώ σε χρόνιες περιπτώσεις η αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.

Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου (δισκοκήλη) αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες οσφυαλγίας και ισχιαλγίας. Προκύπτει όταν ο μεσοσπονδύλιος δίσκος – το «αμορτισέρ» μεταξύ των σπονδύλων – υποστεί εκφύλιση ή τραυματισμό, επιτρέποντας στον εσωτερικό του πηκτοειδή πυρήνα να προβάλλει προς τα έξω και να ερεθίζει γειτονικές νευρικές ρίζες.

Παρότι η λέξη «κήλη» συχνά ακούγεται ανησυχητική, οι περισσότερες περιπτώσεις αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με φυσικοθεραπεία, χωρίς χειρουργείο.

Τι Είναι Ο Μεσοσπονδύλιος Δίσκος;

Ο δίσκος αποτελείται από:

Ινώδη δακτύλιο (annulus fibrosus) – εξωτερικό, ανθεκτικό περίβλημα.
Πηκτοειδή πυρήνα (nucleus pulposus) – εσωτερικό τμήμα με ζελατινώδη σύσταση.

Ο ρόλος του είναι να:

απορροφά κραδασμούς,
επιτρέπει την κίνηση της σπονδυλικής στήλης,
διατηρεί σταθερά τα διαστήματα μεταξύ των σπονδύλων.

Με την ηλικία, την καταπόνηση, τις υπερφορτίσεις ή την κακή στάση, ο δίσκος αφυδατώνεται και αποδυναμώνεται, με αποτέλεσμα να είναι πιο ευάλωτος σε ρήξεις.

Πώς Προκύπτει Η Κήλη Μεσοσπονδύλιου Δίσκου;

Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου συμβαίνει όταν:

Ο ινώδης δακτύλιος παρουσιάζει ρωγμές.
Μέρος του πηκτοειδούς πυρήνα προβάλλει προς τα πίσω ή πλάγια.
Η προβολή πιέζει ή ερεθίζει μια νευρική ρίζα (συνήθως το ισχιακό νεύρο).

Η πίεση αυτή προκαλεί νευρολογικά συμπτώματα κατά μήκος της διαδρομής του νεύρου.

Συμπτώματα

Η κλινική εικόνα εξαρτάται από το σημείο όπου εντοπίζεται η κήλη (οσφυϊκή, θωρακική ή αυχενική μοίρα).

Στην οσφυϊκή μοίρα (Ο4-Ο5, Ο5-Ι1):

Πόνος στη μέση που «κατεβαίνει» στο πόδι (ισχιαλγία)
Μούδιασμα, «τσιμπήματα» ή καυσαλγία
Μυϊκή αδυναμία σε συγκεκριμένες κινήσεις (π.χ. έκταση δακτύλων)
Πόνος που επιδεινώνεται με την κάμψη, το κάθισμα ή τον βήχα
Δυσκολία στις καθημερινές κινήσεις (ένδυση, σκύψιμο, βάδισμα)

Στη Θωρακική μοίρα:

Πόνος στη μέση της πλάτης ή μεταξύ των ωμοπλατών
Πόνος που «αγκαλιάζει» τον θώρακα (μεσοπλεύριος πόνος)
Μούδιασμα ή αίσθημα καψίματος στον θώρακα ή την κοιλιακή χώρα
Δυσκολία σε βαθιά εισπνοή λόγω ερεθισμού των μεσοπλεύριων νεύρων
Σπανιότερα, σημεία πίεσης του νωτιαίου μυελού (αστάθεια βάδισης, μυϊκή αδυναμία στα κάτω άκρα)

Στην αυχενική μοίρα:

Πόνος στον αυχένα με αντανάκλαση στο χέρι
Μούδιασμα σε δάκτυλα
Αδυναμία σε κινήσεις του βραχίονα ή της παλάμης

Παράγοντες Κινδύνου

Παρατεταμένο κάθισμα / κακή στάση
Βαριά χειρωνακτική εργασία
Επαναλαμβανόμενη κάμψη–στροφή του κορμού
Αθλητικές επιβαρύνσεις
Παχυσαρκία
Κληρονομική προδιάθεση
Κάπνισμα (μειώνει την οξυγόνωση του δίσκου)

Διάγνωση

Η διάγνωση είναι κυρίως κλινική.

Ο φυσικοθεραπευτής αξιολογεί:

πόνο, περιορισμό κίνησης, σταθερότητα
νευρολογικά συμπτώματα
πρότυπα αντανάκλασης
λειτουργικά τεστ όπως SLR, slump test, prone instability test κ.ά.

Απεικόνιση (MRI)

Χρησιμοποιείται μόνο όταν:

τα νευρολογικά συμπτώματα επιδεινώνονται
υπάρχει απουσία βελτίωσης μετά από 6–8 εβδομάδες
υπάρχει υποψία σοβαρής νευρολογικής πίεσης

Η εξέταση και ερμηνεία της γίνεται από ορθοπαιδικό ή νευροχειρουργό.

Συντηρητική Αντιμετώπιση (Φυσικοθεραπεία)

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η φυσικοθεραπεία αποτελεί την πρώτη γραμμή θεραπείας και οδηγεί σε ουσιαστική βελτίωση.

1. Μείωση φλεγμονής & πόνου

Tecar therapy
Μαγνητικός διεγέρτης
Biowave / TENS
Ήπια κινητοποίηση
Νευροδυναμικές τεχνικές

2. Αποσυμπίεση & αποκατάσταση κινητικότητας

Ειδικές Τεχνικές Κινητοποίησης (μοιροποίηση, κινητοποίηση αρθρώσεων)
McKenzie / MDT τεχνικές
Θωρακική κινητοποίηση για μείωση stress στη μέση

3. Νευροδυναμική αποκατάσταση

Επιτρέπει στο νεύρο να «γλιστρά» και να αποσυμπιέζεται, μειώνοντας τον νευρικό πόνο.

4. Ενδυνάμωση κορμού & σταθεροποιητών

Ενεργοποίηση εγκάρσιου κοιλιακού
Ενδυνάμωση γλουτών και οπίσθιας αλυσίδας
Σταθεροποίηση λεκάνης
Σταδιακή επαναφορά λειτουργικής δύναμης

5. Επαναφορά σε δραστηριότητα

Προοδευτική φόρτιση
Εκπαίδευση σε σωστή εργονομία
Προσαρμογή άσκησης χωρίς επιβάρυνση

Πότε Χρειάζεται Χειρουργείο;

Η χειρουργική αντιμετώπιση αφορά μικρό ποσοστό ασθενών (<5–10%).

Ενδείκνυται όταν:

υπάρχει προοδευτική νευρολογική αδυναμία
σύνδρομο ιππουρίδας (κατακράτηση ούρων/κοπράνων)
πόνος που δεν υποχωρεί μετά από μήνες στοχευμένης θεραπείας

Οι περισσότεροι ασθενείς ανταποκρίνονται άριστα στη μη επεμβατική θεραπεία.

Πρόγνωση

Με στοχευμένη φυσικοθεραπεία και προοδευτική αποκατάσταση:

ο πόνος μειώνεται σε 2–6 εβδομάδες
η λειτουργικότητα επανέρχεται σταδιακά
η πλήρης αποκατάσταση είναι συχνή και σταθερή με σωστή άσκηση

Η Πρόληψη Είναι Κλειδί

Καλή ενδυνάμωση κορμού
Κινητικότητα θωρακικής μοίρας
Ορθή τεχνική σε άρση βαρών / αθλητικές κινήσεις
Αποφυγή παρατεταμένου καθίσματος
Διαλείμματα κίνησης σε γραφείο

Συχνές ερωτήσεις για την κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου

Μπορεί μια κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου να επανέλθει στη θέση της χωρίς χειρουργείο;

Ναι, σε πολλές περιπτώσεις το τμήμα του δίσκου που έχει προβάλει μπορεί να μειώσει το μέγεθός του με φυσικό τρόπο μέσω αφυδάτωσης ή “επαναρρόφησης”. Με σωστή φυσικοθεραπεία, σταδιακή ενδυνάμωση και ρύθμιση των φορτίσεων, μεγάλο ποσοστό ασθενών βελτιώνεται χωρίς να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Πώς μπορώ να ξέρω αν ο πόνος οφείλεται σε κήλη ή σε μυϊκό σπασμό;

Οι μυϊκοί σπασμοί προκαλούν διάχυτο, μη αντανακλαστικό πόνο, o οποίος συχνά υποχωρεί με τη θερμότητα και ήπια κίνηση. Αντίθετα, η κήλη δίσκου συχνά συνοδεύεται από νευρολογικά συμπτώματα: μουδιάσματα, “ηλεκτρίσματα”, αδυναμία ή πόνο που κατεβαίνει στο χέρι ή το πόδι ανάλογα με την περιοχή. Ο φυσικοθεραπευτής, μέσω εξειδικευμένων νευρολογικών τεστ, μπορεί να διαχωρίσει τα δύο.

Η κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου μπορεί να χειροτερεύσει από την καθημερινή άσκηση;

Τη λάθος άσκηση ναι — τη σωστή άσκηση όχι. Οι στοχευμένες ασκήσεις σταθεροποίησης και ενδυνάμωσης είναι η βάση της θεραπείας, αλλά ασκήσεις με κάμψη κορμού, βαριά φορτία ή απότομες περιστροφές μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Ο φυσικοθεραπευτής καθορίζει το πρόγραμμα με βάση την αντοχή και τη φάση αποκατάστασης του ασθενούς.

Η κήλη στην αυχενική περιοχή μπορεί να προκαλέσει ζαλάδα ή πονοκέφαλο;

Ναι. Αν και τα κύρια συμπτώματα είναι πόνος και ακτινοβολία στο χέρι, η αυχενική δυσλειτουργία μπορεί να επηρεάσει τους μυς και τα αισθητηριακά συστήματα που σχετίζονται με την ισορροπία, οδηγώντας σε αυχενογενή ζάλη ή πονοκεφάλους τάσης.

Τι διαφορετικό έχει η θωρακική κήλη;

Είναι σπάνια αλλά σημαντική κλινικά. Η θωρακική κήλη μπορεί να προκαλέσει πόνο που «αγκαλιάζει» τον θώρακα (μεσοπλεύριος πόνος), μούδιασμα στον κορμό ή, σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, σημεία μυελοπάθειας στα κάτω άκρα.

Μπορεί μια κήλη να μην δίνει καθόλου συμπτώματα;

Ναι. Πολλές κήλες είναι ασυμπτωματικές και ανιχνεύονται τυχαία σε απεικονιστικό έλεγχο. Αυτός είναι και ο λόγος που η μαγνητική τομογραφία δεν αξιολογείται ποτέ μόνη της, αλλά σε συνδυασμό με την κλινική εξέταση.

Πόσο χρόνο χρειάζεται η πλήρης αποκατάσταση;

Ο χρόνος ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα και την ανταπόκριση στη θεραπεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις, 6–12 εβδομάδες σωστής φυσικοθεραπείας προσφέρουν σημαντική βελτίωση, ενώ σε χρόνιες περιπτώσεις η αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο.