Η ρήξη μηνίσκου αποτελεί μία από τις συχνότερες κακώσεις του γόνατος, τόσο σε αθλητές όσο και σε άτομα μέσης ηλικίας. Οι μηνίσκοι – ο έσω και ο έξω – λειτουργούν ως “αμορτισέρ” της άρθρωσης, απορροφώντας κραδασμούς, σταθεροποιώντας το γόνατο και προστατεύοντας τον αρθρικό χόνδρο.
Όταν τραυματίζονται, η μηχανική λειτουργία του γόνατος διαταράσσεται, προκαλώντας πόνο, δυσκαμψία και περιορισμό στην κίνηση.
Η σωστή διάγνωση και η στοχευμένη φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση αποτελούν τον κεντρικό πυλώνα για γρήγορη και ασφαλή επιστροφή στην καθημερινότητα και τις προπονήσεις.
Αίτια Ρήξης Μηνίσκου
Οι ρήξεις μηνίσκου διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:
1) Τραυματικές ρήξεις (σε νεότερα και δραστήρια άτομα)
Συνήθως συμβαίνουν εξαιτίας:
- στροφικής κίνησης του γόνατος με το πόδι σταθερό
- άλματος ή απότομης αλλαγής κατεύθυνσης
- σύγκρουσης (π.χ. σε μπασκετ, ποδόσφαιρο)
Οι τραυματικές ρήξεις έχουν συχνά συγκεκριμένο μηχανισμό και ενδέχεται να συνδυάζονται με άλλες κακώσεις, όπως ρήξη πρόσθιου χιαστού.
2) Εκφυλιστικές ρήξεις (σε άτομα άνω των 40–45 ετών)
Ο μηνίσκος γίνεται πιο “εύθραυστος” λόγω εκφύλισης. Ακόμη και μικρή επιβάρυνση μπορεί να προκαλέσει ρήξη. Παραδείγματα:
- βαθύ κάθισμα
- απότομο γύρισμα του γόνατος σε καθημερινή δραστηριότητα
Οι εκφυλιστικές ρήξεις συχνά σχετίζονται με προϋπάρχουσα χονδροπάθεια ή αρχόμενη οστεοαρθρίτιδα.
Συμπτώματα Ρήξης Μηνίσκου
Η κλινική εικόνα διαφέρει ανάλογα με το είδος της ρήξης, όμως τα συχνότερα συμπτώματα είναι:
- Πόνος στην έσω ή έξω πλευρά του γόνατος
- Οίδημα που εμφανίζεται μέσα στις πρώτες ώρες ή την επόμενη ημέρα
- “Κόλλημα” ή αίσθηση μπλοκαρίσματος της άρθρωσης
- Δυσκολία στο βαθύ κάθισμα ή στο ανέβασμα/κατέβασμα σκάλας
- Αίσθηση αστάθειας σε κάποιες κινήσεις
- Περιορισμός κάμψης ή έκτασης
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς περιγράφουν “κλικ” ή αίσθηση ότι “κάτι περιστρέφεται” μέσα στο γόνατο.
Διάγνωση
Η διάγνωση γίνεται συνδυαστικά:
1) Κλινική εξέταση
Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να εντοπίσει ενδείξεις ρήξης μέσω ειδικών τεστ, όπως:
- McMurray
- Thessaly
- Joint Line Tenderness
Η κλινική αξιολόγηση είναι καθοριστική για τον εντοπισμό του τύπου της ρήξης και του βαθμού λειτουργικού περιορισμού.
2) Απεικόνιση
Σε επίμονα ή σοβαρά συμπτώματα, ο ορθοπαιδικός μπορεί να ζητήσει MRI για την επιβεβαίωση της βλάβης και την εκτίμηση πιθανής συνοδής κάκωσης.
Συντηρητική Αντιμετώπιση (χωρίς χειρουργείο)
Σε πολλές περιπτώσεις – ιδίως σε εκφυλιστικές ρήξεις – η συντηρητική θεραπεία είναι εξαιρετικά αποτελεσματική. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
1) Έλεγχο πόνου & φλεγμονής
- Μαγνητικός διεγέρτης (για οίδημα & επούλωση)
- Tecar / υπέρηχοι σε επιλεγμένες περιπτώσεις
- Ήπια κρυοθεραπεία στα πρώτα στάδια
2) Αποκατάσταση κινητικότητας
Στοχευμένη κινητοποίηση για αποκατάσταση πλήρους εύρους κίνησης χωρίς ερεθισμό.
3) Ενεργοποίηση και ενδυνάμωση
- Ενδυνάμωση τετρακεφάλου, οπίσθιων μηριαίων & γλουτών
- Νευρομυϊκή επανεκπαίδευση (ιδιοδεκτικότητα, ισορροπία)
- Compex σε περιπτώσεις μυϊκής αδυναμίας
4) Λειτουργική επανένταξη
Ασκήσεις που προσομοιώνουν τις απαιτήσεις της καθημερινότητας ή του αθλήματος. Η προοδευτική φόρτιση είναι κεντρικός παράγοντας στην επιτυχία.
Στόχος: πώρωση της περιφερειακής ρήξης (όπου είναι δυνατό), εξάλειψη συμπτωμάτων και πλήρης λειτουργικότητα.
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Η χειρουργική θεραπεία εξετάζεται όταν:
- υπάρχει μηχανικό μπλοκάρισμα
- η ρήξη είναι τύπου “bucket-handle”
- η συντηρητική θεραπεία απέτυχε
- πρόκειται για αθλητή υψηλών απαιτήσεων
Υπάρχουν δύο χειρουργικές επιλογές:
1) μερική μηνισκεκτομή
Αφαιρείται το κατεστραμμένο τμήμα. Ενδείκνυται σε εκφυλιστικές ρήξεις.
2) Συρραφή μηνίσκου
Διατηρείται και “επισκευάζεται” ο μηνίσκος. Εφαρμόζεται σε νεότερους ασθενείς, σε ρήξεις καλής αιμάτωσης (“red-red zone”).
Φυσικοθεραπευτική Αποκατάσταση
Η φυσικοθεραπεία αποτελεί το βασικό κομμάτι της επαναφοράς, είτε η αντιμετώπιση είναι συντηρητική είτε χειρουργική.
Στόχοι αποκατάστασης
- Μείωση πόνου & οιδήματος
- Ανάκτηση πλήρους έκτασης και κάμψης
- Ενδυνάμωση τετρακεφάλου & γλουτιαίων
- Προοδευτική αύξηση της φόρτισης
- Επανεκπαίδευση λειτουργικής κίνησης
- Ασκήσεις επιστροφής σε δραστηριότητα
- Πρόληψη νέου τραυματισμού μέσω σωστής βιομηχανικής
Η πορεία αποκατάστασης εξαρτάται από τον τύπο της ρήξης και τη θεραπεία που επιλέχθηκε.
Πρόγνωση & Επιστροφή στη Δραστηριότητα
Η πλειονότητα των ασθενών επιστρέφει σε πλήρη λειτουργικότητα μέσα σε 6–12 εβδομάδες με συντηρητική θεραπεία, ενώ μετά από συρραφή απαιτείται περισσότερο προοδευτικό πρωτόκολλο.
Η σωστή καθοδήγηση περιορίζει τον κίνδυνο μελλοντικής οστεοαρθρίτιδας και επανατραυματισμού.