Η SLAP βλάβη (Superior Labrum Anterior to Posterior) αποτελεί κάκωση του άνω επιχείλιου χόνδρου της ωμογλήνης, σε περιοχή όπου προσφύεται και ο τένοντας της μακράς κεφαλής του δικεφάλου.
Πρόκειται για τραυματισμό που μπορεί να προκαλέσει πόνο, αστάθεια και λειτουργικό περιορισμό στην άρθρωση του ώμου, ιδιαίτερα σε άτομα που εκτελούν επαναλαμβανόμενες υπεράνω του ύψους της κεφαλής κινήσεις (overhead athletes) ή σε περιστατικά τραυματισμού από αιφνίδια έλξη.
Η διάγνωση και η αποκατάσταση απαιτούν βαθιά κατανόηση της λειτουργίας του επιχείλιου χόνδρου, του μηχανισμού φόρτισης στη γληνοβραχιόνια άρθρωση και της αλληλεπίδρασης με τον τένοντα του δικεφάλου.
Τι Είναι ο Επιχείλιος χόνδρος και Ποιος Ο Ρόλος Του;
Ο επιχείλιος χόνδρος (labrum) είναι ένας ινοχόνδρινος δακτύλιος που:
- βαθαίνει την ωμογλήνη και προσφέρει σταθερότητα,
- λειτουργεί ως σημείο πρόσφυσης των γληνοβραχιόνιων συνδέσμων,
- απορροφά φορτία κατά τις κινήσεις του ώμου.
Η βλάβη SLAP αφορά ειδικά το άνω τμήμα του labrum, εκεί όπου προσφύεται ο τένοντας του δικεφάλου. Η περιοχή αυτή υπόκειται σε έντονα διατμητικά και ελκτικά φορτία.
Πώς Προκαλείται Η SLAP Βλάβη;
Οι συχνότεροι μηχανισμοί είναι:
1. Τραυματικός Μηχανισμός
- Πτώση πάνω στο χέρι με τεντωμένο αγκώνα
- Βίαιη υπερέκταση ή αιφνίδια έλξη (traction injury)
- Απότομη κίνηση “catching” κατά τη ρίψη ή επιβράδυνση της ρίψης
2. Μηχανισμός Υπέρχρησης
- Συνεχείς κινήσεις ρίψης (throwers), κολυμβητές, τενίστες
- Επαναλαμβανόμενη φόρτιση του τένοντα της μακράς κεφαλής του δικεφάλου
- Μυϊκές ανισορροπίες και περιορισμός οπίσθιας κάψας → διαταραχή ωμοβραχιόνιας κινηματικής
3. Εκφυλιστικός Μηχανισμός
- Άτομα >40 ετών με εκφυλιστικές μεταβολές στον επιχείλιο
- Συνήθως ήπιες μορφές (τύπος Ι)
Ταξινόμηση SLAP Βλαβών (Snyder Classification)
Υπάρχουν περισσότεροι τύποι, αλλά οι κλινικά συχνότεροι είναι:
- Τύπος I: εκφυλισμός του επιχείλιου χωρίς αποκόλληση
- Τύπος II: αποκόλληση του επιχείλιου και της πρόσφυσης του δικεφάλου (ο πιο συχνός και κλινικά σημαντικός)
- Τύπος III: bucket-handle ρήξη με ακέραιο τένοντα δικεφάλου
- Τύπος IV: επέκταση της ρήξης μέσα στον τένοντα του δικεφάλου
Η θεραπευτική προσέγγιση εξαρτάται κυρίως από τον τύπο II–IV, που προκαλούν μεγαλύτερη αστάθεια.
Κλινική Εικόνα – Συμπτώματα
Η SLAP βλάβη μπορεί να παρουσιάσει:
- Πόνο στην πρόσθια ή άνω περιοχή του ώμου
- Αίσθημα «πιασίματος», «κλειδώματος» ή “click”
- Πόνο σε υπεράνω κινήσεις (overhead)
- Μείωση δύναμης δικεφάλου και κάμψης ώμου
- Κόπωση στον ώμο σε δραστηριότητες που απαιτούν επαναλαμβανόμενη χρήση
- Πόνο κατά την απότομη επιβράδυνση της ρίψης (deceleration phase)
Κλινική Διάγνωση
Ο φυσικοθεραπευτής, μέσα από ένα ολοκληρωμένο κλινικό assessment, μπορεί να αναγνωρίσει ευρήματα που εγείρουν υποψία SLAP βλάβης και να καθοδηγήσει κατάλληλα τον ασθενή. Η οριστική διάγνωση επιβεβαιώνεται μέσω εξειδικευμένου απεικονιστικού ελέγχου — όπως το MRI arthrogram — ο οποίος παραπέμπεται και αξιολογείται από ορθοπαιδικό ιατρό.
Χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα τεστ όπως:
- O’Brien Test
- Speed’s Test
- Yergason
- Biceps Load I & II
- Crank Test
Η αξιολόγηση συνοδεύεται από έλεγχο κινηματικής της ωμοπλάτης, εύρους κίνησης, δύναμης στροφικού πετάλου και κινητικότητας πίσω κάψας.
Συντηρητική Θεραπεία
Στις περισσότερες περιπτώσεις (ιδίως τύπος I και μέρος τύπου II), η συντηρητική αντιμετώπιση έχει πολύ καλά αποτελέσματα.
Στόχοι αποκατάστασης
- Μείωση πόνου & φλεγμονής
- Βελτίωση κινητικότητας (ιδίως οπίσθιας κάψας)
- Επανεκπαίδευση ωμοπλατιαίας κινηματικής
- Ενδυνάμωση στροφικού πετάλου
- Επανεκπαίδευση ιδιοδεκτικότητας και νευρομυϊκού ελέγχου
- Σταδιακή επανένταξη σε αθλητικές κινήσεις
Σύγχρονα φυσικά μέσα
- TECAR Therapy (εν τω βάθει θερμότητα, υπεραιμία)
- Μαγνητικός διεγέρτης
- Υπέρηχοι (σε φάση έντονου πόνου)
- Biowave για νευροτροποποίηση πόνου
Ειδικές Τεχνικές Κινητοποίησης
- Οπίσθια κινητοποίηση για βελτίωση εσωτερικής στροφής
- Κινητοποίηση ωμοπλάτης
- Myofascial release σε πρόσθιες και οπίσθιες δομές
Θεραπευτική άσκηση (ESSA-based protocols)
- Ενεργοποίηση κάτω τραπεζοειδούς και πρόσθιου οδοντωτού
- Ενδυνάμωση στροφικού πετάλου
- Ενδυνάμωση δικεφάλου με ελεγχόμενη φόρτιση
- Προοδευτικές ασκήσεις αντιστάσεων, ιδιοδεκτικότητας, closed-chain
- Εξειδικευμένο return-to-sport πλάνο
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Ενδείκνυται όταν:
- Τα συμπτώματα επιμένουν >3–6 μήνες
- Υπάρχει τύπος II–IV με μηχανικά συμπτώματα
- Αθλητές ρίψεων υψηλού επιπέδου
- Αποτυχία συντηρητικής θεραπείας
Η επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά με:
- Αποκατάσταση επιχείλιου (labrum repair)
- Αποσύνδεση/μεταφορά της μακράς κεφαλής του δικεφάλου σε μεγαλύτερες βλάβες (tenodesis)
Μετεγχειρητική Αποκατάσταση
Η φυσικοθεραπεία είναι απολύτως απαραίτητη για το τελικό αποτέλεσμα.
Φάσεις
1. Προστασία (0–4 εβδομάδες)
- Νάρθηκας
- Ήπια παθητική κινητοποίηση
- Έλεγχος πόνου – οιδήματος
2. Αποκατάσταση κινητικότητας (4–8 εβδομάδες)
- Προοδευτική ενεργητική κίνηση
- Ήπια ενδυνάμωση στροφικού πετάλου
3. Ενδυνάμωση (8–12 εβδομάδες)
- Προοδευτικές αντιστάσεις
- Επανεκπαίδευση ωμοπλάτης
4. Επανένταξη (3–6 μήνες)
- Λειτουργικές ασκήσεις
- Return-to-throwing protocol για αθλητές ρίψεων
Τι Περιμένει Ο Ασθενής από τη Θεραπεία;
Με σωστή διάγνωση και εξατομικευμένο πρόγραμμα:
- τα συμπτώματα μειώνονται σταδιακά σε 4–8 εβδομάδες
- η λειτουργικότητα επανέρχεται πλήρως σε 3–4 μήνες (συντηρητικά)
- οι αθλητές ρίψεων χρειάζονται συνήθως 4–6 μήνες για πλήρη επάνοδο